नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना ही महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेली एक कल्याणकारी योजना आहे, जी राज्यातील लहान आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करते. नमो शेतकरी योजना केंद्र सरकारच्या पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजनेला पूरक आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीशी संबंधित गरजा जसे की, बियाणे खरेदी, खते, आणि इतर खर्चासाठी अतिरिक्त आर्थिक आधार मिळतो.
नमो शेतकरी योजना विशेषतः महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी राबवली जाते, ज्यांना केंद्र सरकारच्या योजनेतून मिळणाऱ्या 6,000 रुपये व्यतिरिक्त आणखी 6,000 रुपये वार्षिक अनुदान मिळते.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य प्रदान करणे आहे. नमो शेतकरी योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये तीन समान हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी 2,000 रुपये) दिले जातात. हे हप्ते एप्रिल-जुलै, ऑगस्ट-नोव्हेंबर आणि डिसेंबर-मार्च या कालावधीत शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट हस्तांतरित केले जातात. ही रक्कम थेट बँक हस्तांतरण (DBT) प्रणालीद्वारे आधारशी जोडलेल्या बँक खात्यात जमा होते, ज्यामुळे पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता सुनिश्चित होते.
नमो शेतकरी योजनेचा विशेष भाग म्हणजे, ती केंद्र सरकारच्या पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजनेशी जोडलेली आहे. यामुळे पात्र शेतकऱ्यांना दोन्ही योजनांमधून मिळून एकूण 12,000 रुपये वार्षिक अनुदान मिळते. 2023 च्या अर्थसंकल्पात नमो शेतकरी योजनेची घोषणा करण्यात आली होती आणि आतापर्यंत सहा हप्त्यांचे वितरण झाले आहे. अलीकडेच, 26 मार्च 2025 रोजी, राज्य सरकारने सहाव्या हप्त्यासाठी 1,642 कोटी रुपये वितरित करण्यास मान्यता दिली आहे, जी लवकरच शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होणार आहे.
नमो शेतकरी योजनेसाठी पात्रता आणि निकष
नमो शेतकरी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजनेसाठी पात्र असणे आवश्यक आहे. याचा अर्थ, ज्या शेतकऱ्यांनी केंद्र सरकारच्या योजनेसाठी नोंदणी केली आहे, तेच शेतकरी नमो शेतकरी योजनेचे लाभार्थी होऊ शकतात.योजनेचे काही प्रमुख पात्रता निकष खालीलप्रमाणे आहेत.
- शेतकरी महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा.
- शेतकऱ्याकडे आधारशी जोडलेले बँक खाते असावे, जे थेट बँक हस्तांतरण (DBT) सक्षम आहे.
- शेतकऱ्याने पीएम किसान योजनेसाठी यशस्वीपणे नोंदणी केलेली असावी.
- जमिनीच्या नोंदींचे तपशील पीएम किसान पोर्टलवर नोंदवलेले असावेत.
नमो शेतकरी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज प्रक्रिया काय आहे?
नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र अर्ज करण्याची गरज नाही. जे शेतकरी पीएम किसान योजनेसाठी नोंदणीकृत आहेत, त्यांना या योजनेचा लाभ आपोआप मिळतो. जर एखाद्या शेतकऱ्याने अजुनही पीएम किसान योजनेसाठी नोंदणी केली नसेल, तर त्यांनी लवकरात लवकर नोंदणी करावी. नोंदणीसाठी खालील पायऱ्या अनुसराव्या
शेतकरी पीएम किसान पोर्टल (https://pmkisan.gov.in) वर स्व-नोंदणी करू शकतात किंवा जवळच्या सामान्य सेवा केंद्र (CSC) ला भेट देऊ शकतात. नोंदणीसाठी आधार क्रमांक, बँक खाते तपशील आणि जमिनीच्या नोंदींची माहिती आवश्यक आहे. नोंदणी केल्यानंतर, राज्य सरकारद्वारे अर्जाची पडताळणी केली जाते. यामध्ये आधार क्रमांक, बँक खाते आणि जमिनीच्या नोंदींची पडताळणी समाविष्ट आहे. एक शेतकरी नमो शेतकरी योजनेच्या अधिकृत पोर्टलवर (https://nsmny.mahait.org) आपली लाभार्थी स्थिती तपासू शकतात. यासाठी नोंदणी क्रमांक, आधार क्रमांक किंवा मोबाइल क्रमांक वापरता येतो.
नोंदणी प्रक्रियेत काही त्रुटी आढळल्यास, शेतकरी पीएम किसान पोर्टलवरील “स्वयं-नोंदणीचे अद्ययावतीकरण” पर्यायाद्वारे आपला अर्ज सुधारू शकतात.
5 नोव्हेंबर 2024 रोजी पाचव्या हप्त्याचे वितरण झाले होते, तर सहाव्या हप्त्यासाठी 26 मार्च 2025 रोजी 1,642 कोटी रुपये मंजूर झाले आहेत. हा हप्ता लवकरच शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होईल. याशिवाय, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी वार्षिक अनुदान 15,000 रुपयांपर्यंत वाढवण्याची घोषणा केली आहे, परंतु 2025-26 च्या अर्थसंकल्पात यासाठी तरतूद न झाल्याने याबाबत शेतकऱ्यांमध्ये नाराजी आहे.
सामान्य माणसाला नमो शेतकरी योजनेचा फायदा कसा होतो?
समजा,पुणे जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने, रामचंद्र पाटील (काल्पनिक नाव), पीएम किसान योजनेसाठी 2023 मध्ये नोंदणी केली. त्याने आपला आधार क्रमांक आणि बँक खाते तपशील पोर्टलवर अपलोड केले. नोंदणी पडताळणीनंतर, त्याला नमो शेतकरी योजनेचे पाच हप्ते मिळाले. त्याने या रकमेचा उपयोग बियाणे खरेदीसाठी आणि आपल्या मुलांच्या शालेय शुल्कासाठी केला. अशा प्रकारे, ही योजना शेतकऱ्यांना शेतीसह इतर गरजांसाठी आर्थिक आधार प्रदान करते.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा आर्थिक आधार आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य प्रदान करते आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा घडवून आणते.
