महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी नमो शेतकरी योजना (NSMNY) सुरू केली आहे. ही योजना राज्यातील छोट्या आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना वार्षिक आर्थिक मदत पुरवते, ज्यामुळे त्यांना शेतीसाठी लागणारी सामग्री खरेदी करणे आणि शेतीतील खर्च भागवणे सोपे होते. केंद्र सरकारच्या प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (PM-KISAN) योजनेला पूरक अशी ही नमो शेतकरी योजना आहे, जी शेतकऱ्यांना थेट बँक खात्यात आर्थिक सहाय्य प्रदान करते.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजने अंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना वार्षिक 6,000 रुपये अतिरिक्त आर्थिक मदत दिली जाते. ही रक्कम तीन समान हप्त्यांमध्ये, म्हणजेच प्रत्येकी 2,000 रुपये, थेट बँक खात्यात जमा केली जाते. केंद्र सरकारच्या PM-KISAN योजनेच्या 6,000 रुपयांसह, शेतकऱ्यांना एकूण 12,000 रुपये वार्षिक मदत मिळते. अलीकडील घोषणेनुसार, महाराष्ट्र सरकारने या योजनेच्या रकमेत वाढ करून ती 9,000 रुपये केली आहे, ज्यामुळे एकूण वार्षिक मदत 15,000 रुपयांपर्यंत पोहोचेल. ही रक्कम डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) पद्धतीद्वारे थेट शेतकऱ्यांच्या आधार-लिंक्ड बँक खात्यात जमा होते, ज्यामुळे पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता सुनिश्चित होते.
नमो शेतकरी योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना शेतीसाठी लागणाऱ्या खर्चासाठी आर्थिक आधार देणे, शाश्वत शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देणे आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना देणे हा आहे. आतापर्यंत 92 लाखांहून अधिक शेतकरी कुटुंबांना नमो शेतकरी योजनेचा लाभ मिळाला आहे. ऑक्टोबर 2024 मध्ये, योजनेच्या पाचव्या हप्त्यासाठी 2,000 कोटी रुपये वितरित करण्यात आले, आणि सहावा हप्ता मार्च 2025 मध्ये जमा होण्याची शक्यता आहे.
योजनेसाठी पात्रता आणि निकष
नमो शेतकरी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- शेतकरी हा महाराष्ट्राचा कायमचा रहिवासी असावा.
- शेतकऱ्याकडे स्वतःच्या नावावर शेतीयोग्य जमीन असावी.
- शेतकरी PM-KISAN योजनेत नोंदणीकृत असावा.
- शेतकऱ्याचे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले असावे.
- शेतकऱ्याचे कुटुंब हे कमी उत्पन्न गटातील असावे, आणि कुटुंबातील कोणताही सदस्य सरकारी नोकरीत किंवा करपात्र उत्पन्न मर्यादेपेक्षा जास्त कमाई करणारा नसावा.
- संस्थात्मक जमीनमालक, केंद्र किंवा राज्य सरकारचे कर्मचारी (मल्टी-टास्किंग कर्मचारी/गट ड वगळता), आणि मासिक 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त पेन्शन मिळणारे पेन्शनधारक नमो शेतकरी योजनेसाठी अपात्र आहेत.
नमो शेतकरी योजनेसाठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे
नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र नोंदणी आवश्यक नसली, तरी शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे तयार ठेवावीत.
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- निवासाचा पुरावा
- जमीन मालकीचा पुरावा (7/12 उतारा किंवा 8-A नोंद)
- शेतीविषयक कामाचा पुरावा
- आधार-लिंक् बँक खात्याचा तपशील
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज प्रक्रिया काय आहे?
तुम्हालाही नमो शेतकरी योजनेचा लाभ घ्यायचा आहे, योजनेचा लाभ घेण्यासाठी स्वतंत्र अर्ज प्रक्रियेची आवश्यकता नाही, कारण ही योजना PM-KISAN योजनेला पूरक आहे. PM-KISAN योजनेत नोंदणीकृत शेतकरी स्वयंचलितपणे या योजनेसाठी पात्र ठरतात. PM-KISAN योजनेत नोंदणी नसल्यास, शेतकऱ्यांनी खालील प्रक्रियेद्वारे नोंदणी करावी.
https://pmkisan.gov.in वर जा आणि ‘नवीन शेतकरी नोंदणी’ पर्याय निवडा. आधार क्रमांक आणि कॅप्चा कोड टाकून पडताळणी करा.वैयक्तिक माहिती, जमीन मालकीचा तपशील आणि बँक खात्याची माहिती प्रविष्ट करा.स्थानिक गाव पातळीवरील अधिकारी (VLO) किंवा कृषी अधिकारी यांच्याकडून जमीन नोंदींची पडताळणी करून घ्या.अर्ज तालुका, जिल्हा आणि राज्य पातळीवर तपासला जाईल. मंजुरीनंतर, शेतकरी PM-KISAN आणि नमो शेतकरी योजनेच्या लाभार्थी यादीत समाविष्ट होईल.
नोंदणी पूर्ण झाल्यावर, शेतकऱ्यांनी त्यांचे बँक खाते आधारशी जोडलेले आहे आणि PM-KISAN नोंदणी सक्रिय आहे याची खात्री करावी.महत्वाच्या तारखानमो शेतकरी योजनेच्या हप्त्यांचे वितरण खालील वेळापत्रकानुसार केले जाते.
- पहिला हप्ता: 26 ऑक्टोबर 2023
- दुसरा हप्ता: 28 फेब्रुवारी 2024
- तिसरा हप्ता: 25 जून 2024
- चौथा हप्ता: 5 ऑक्टोबर 2024
- पाचवा हप्ता: 5 नोव्हेंबर 2024
- सहावा हप्ता: मार्च 2025 (अंदाजे)
- सातवा हप्ता: ऑगस्ट 2025 (अंदाजे)
शेतकरी आपली लाभार्थी यादी आणि स्थिती कशी तपासू शकता?
शेतकरी आपली लाभार्थी स्थिती खालीलप्रमाणे तपासू शकतात.
https://pmkisan.gov.in वर जा आणि ‘लाभार्थी यादी’ पर्याय निवडा.राज्य, जिल्हा, उप-जिल्हा, गट आणि गाव निवडा.‘Get Report’ वर क्लिक करा, आणि लाभार्थी यादी स्क्रीनवर दिसेल.https://nsmny.mahait.org वर ‘लाभार्थी स्थिती’ पर्याय निवडा, नोंदणी क्रमांक किंवा आधार-लिंक मोबाइल क्रमांक प्रविष्ट करा, आणि OTP पडताळणीनंतर स्थिती तपासा.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा आर्थिक आधार आहे, जी त्यांना शेतीतील खर्च भागवण्यासाठी आणि शाश्वत शेती पद्धती अवलंबण्यासाठी प्रोत्साहन देते. PM-KISAN योजनेत नोंदणीकृत नसलेल्या शेतकऱ्यांनी त्वरित नोंदणी करावी आणि आपले बँक खाते आधारशी जोडले आहे याची खात्री करावी.
