भारत सरकारच्या तेल कंपन्यांनी (OMCs) ऑक्टोबर 2025 पासून घरगुती आणि व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या नव्या दरांची घोषणा केली आहे. हे दर 14.2 किलो घरगुती सिलिंडर आणि 19 किलो व्यावसायिक सिलिंडरसाठी लागू होतील. घरगुती वापरासाठी आणि व्यवसायासाठी वेगवेगळे दर निश्चित करण्यात आले आहेत. ही माहिती खरंतर गॅसवर स्वयंपाक करणाऱ्या कुटुंबांसाठी आणि हॉटेल्स, दुकाने, अशा व्यावसायिक व्यक्तीसाठी महत्त्वाची आहे. नव्या दरांची ही जाहीर माहिती नागरिकांना स्पष्टता मिळावी आणि त्यांना घरगुती तसेच व्यावसायिक खर्चाचे नियोजन सोपे व्हावे, यासाठी करण्यात आली आहे.
एलपीजी गॅस दरांचे प्रमुख वैशिष्ट्ये
एलपीजी गॅस सिलिंडरचे भाव दर महिन्याला बदलतात. हे भाव ठरवताना दोन गोष्टी सर्वात महत्त्वाच्या असतात:
1. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाचे दर – म्हणजे बाहेरच्या देशातून आयात होणाऱ्या तेलाचा खर्च.
2. परकीय चलन दर (रुपया–डॉलर रेट) – कारण तेल खरेदी डॉलरमध्ये केली जाते.
या दोन गोष्टींवर अवलंबून भारतातील गॅस सिलिंडरची किंमत ठरते.
ऑक्टोबर 2025 साठी मोठ्या शहरांमधील गॅस दर
दिल्ली
- 14.2 किलो घरगुती सिलिंडर – ₹903
- 19 किलो व्यावसायिक सिलिंडर – ₹1731.50
कोलकाता
- 14.2 किलो – ₹929
- 19 किलो – ₹1839.50
मुंबई
- 14.2 किलो – ₹902.50
- 19 किलो – ₹1684
चेन्नई
- 14.2 किलो – ₹918.50
- 19 किलो – ₹1898
एलपीजी सिलिंडर सब्सिडीबाबत महत्त्वाची माहिती
पूर्वी सरकार गॅस सिलिंडरवर अनुदान (सब्सिडी) देत असे, जे थेट ग्राहकांच्या बँक खात्यात DBT (Direct Benefit Transfer) योजनेतून जमा केली जायची. पण आता केंद्र सरकारने हे अनुदान थांबवले आहे. त्यामुळे ग्राहकांना सिलिंडर बाजार भावानेच खरेदी करावा लागतो.
5 किलोचा “छोटू” सिलिंडर
मोठ्या सिलिंडरबरोबरच OMC कंपन्यांनी 5 किलो क्षमतेचा छोटू सिलिंडर देखील उपलब्ध करून दिला आहे.हा सिलिंडर खासकरून लहान कुटुंबे, ज्या लोकांना जास्त गॅस लागत नाही त्यांच्यासाठी कामाचा आहे.तसेच जे मजुर स्थलांतर करतात, म्हणजे जे कामासाठी वारंवार गाव बदलतात, त्यांच्यासाठी छोटू सिलिंडर सोयीस्कर ठरतो.छोट्या हॉटेल्स किंवा तात्पुरत्या ठिकाणी गॅसची गरज असेल, तिथेही छोटू सिलिंडरचा वापर होऊ शकतो.
एलपीजी गॅस सिलिंडर घेण्यासाठी पात्रता
एलपीजी गॅस सिलिंडर घेण्यासाठी सरकारकडून कुठलेही कठीण नियम ठेवलेले नाहीत. कोणताही भारतीय नागरिक, ज्याच्याकडे आधारकार्ड, मतदान ओळखपत्र किंवा पत्ता दाखवणारा दुसरा पुरावा असेल, तो सहज नवीन गॅस जोडणी घेऊ शकतो. गरीब कुटुंबांसाठी सरकारने प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना सुरू केली होती.
व्यावसायिक वापरासाठी 19 किलोचे मोठे सिलिंडर उपलब्ध आहेत. हे सिलेंडर प्रामुख्याने हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स, ढाबे किंवा छोटे-मोठे उद्योग वापरतात. या सिलिंडरवर कोणतेही अनुदान नसते, त्यामुळे ते नेहमी ठरलेल्या बाजारभावानेच विकले जातात.
नवीन सिलेंडर घ्यायचा असल्यास ग्राहकाला गॅस कंपनीची निवड करावी लागते. सध्या भारतात इंडेन, भारत गॅस आणि एचपी गॅस या तीन प्रमुख कंपन्या एलपीजी गॅसचा पुरवठा करतात. निवडलेल्या कंपनीच्या जवळच्या वितरकाकडे जाऊन आवश्यक कागदपत्रे सादर केली की नवीन जोडणी सहज मिळते.
एलपीजी गॅस सिलिंडर साठी अर्ज कसा करावा?
नवीन एलपीजी गॅस जोडणी घ्यायची असेल तर अर्ज करण्याची प्रक्रिया आता खूप सोपी आणि डिजिटल पद्धतीने उपलब्ध आहे. सर्वात आधी ग्राहकाने आपल्या परिसरात कोणती गॅस कंपनी उपलब्ध आहे ते पाहून इंडेन, भारत गॅस किंवा एचपी गॅस यापैकी एका कंपनीची निवड करावी लागते. निवड केल्यानंतर त्या कंपनीच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन खाते तयार करावे लागते.
अर्ज करताना नाव, मोबाईल क्रमांक, आधार क्रमांक आणि राहत्या पत्त्याची माहिती भरावी लागते.यानंतर ग्राहकाला आवश्यक कागदपत्रे ऑनलाइन सादर करावी लागतात. यात ओळखपत्र म्हणून आधारकार्ड, मतदार ओळखपत्र किंवा पॅन कार्ड वापरता येते, तर पत्त्याचा पुरावा म्हणून विजेचे बिल, भाडे करार किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स देता येते.
अर्ज पूर्ण झाल्यावर सिलिंडर आणि प्रेशर रेग्युलेटरसाठी ठरावीक शुल्क भरावे लागते. उदाहरणार्थ, 14.2 किलोच्या सिलिंडरसाठी साधारण ₹1450 सिक्युरिटी डिपॉझिट आहे (उत्तर-पूर्व राज्यांमध्ये हे ₹1150 आहे). तसेच प्रेशर रेग्युलेटरसाठी साधारण ₹150 (उत्तर-पूर्व राज्यांमध्ये ₹100) भरावे लागतात.ग्राहकाने दिलेली माहिती आणि कागदपत्रे पडताळून झाल्यावर गॅस कंपनीकडून नवीन जोडणी मंजूर केली जाते आणि सिलिंडर थेट घरपोच पोहोचवला जातो.याशिवाय, ज्यांना मोठा सिलिंडर नको आहे अशांसाठी 5 किलोचा छोटू सिलिंडर उपलब्ध आहे.
हा सिलिंडर घेण्यासाठी पत्त्याचा पुरावा द्यावा लागत नाही. तो थेट किराणा दुकानातून किंवा इंडियन ऑइलच्या रिटेल आउटलेटमधून सहज खरेदी करता येतो. हा छोटा सिलिंडर विशेषतः विद्यार्थी, मजूर किंवा कमी गॅस लागणाऱ्या कुटुंबांसाठी उपयुक्त ठरतो.
एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या किंमती, नवीन जोडणी आणि अर्ज प्रक्रियेबाबतची सर्व अधिकची माहिती थेट गॅस कंपन्यांच्या वेबसाइट्सवर उपलब्ध आहे. इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (IOCL), भारत पेट्रोलियम आणि हिंदुस्तान पेट्रोलियम या तिन्ही कंपन्यांनी ग्राहकांसाठी स्वतंत्र पोर्टल सुरू केले आहेत. या पोर्टलवर ग्राहकांना दर महिन्याचे गॅसचे भाव, नवीन जोडणीसाठी अर्ज करण्याची सुविधा आणि आवश्यक कागदपत्रांची यादी मिळते. त्यामुळे गॅससंबंधी कामांसाठी ग्राहकांनी या अधिकृत वेबसाइट्सचाच वापर करावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
एलपीजी गॅस सिलिंडर वापरताना सुरक्षिततेसाठी टिप्स
- गॅस गळती ओळखण्यासाठी गॅसमध्ये मर्कॅप्टन नावाचा गंधकयुक्त पदार्थ मिसळलेला असतो.गळती झाल्यास त्याचा वेगळा वास येतो.
- सिलिंडर वापरताना काही समस्या दिसल्यास तात्काळ जवळच्या वितरकाशी संपर्क साधावा.गैर-मानक (नॉन-ISI) कूकटॉप्स वापरू नयेत, कारण त्यामुळे अपघात होण्याचा धोका वाढतो.
- सुरक्षित आणि कार्यक्षम वापरासाठी ISI प्रमाणित कूकटॉप वापरणे गरजेचे आहे.
- इंडियन ऑइलने बाजारात ‘छोटू मास्टर’ ISI कूकटॉप आणला आहे, जो सुरक्षित आणि गॅसचा उपयोग अधिक कार्यक्षमतेने करतो.
ऑक्टोबर 2025 पासून एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या नवीन दरांची घोषणा झाली आहे. हे दर घरगुती आणि व्यावसायिक ग्राहकांसाठी वेगळे आहेत, ज्यामुळे लोक आपला घरखर्च किंवा व्यवसायाचा खर्च आधीच मोजून नियोजन करू शकतात.गॅस वापरताना नेहमी सुरक्षिततेचे नियम पाळणे महत्त्वाचे आहे. कोणतीही समस्या आल्यास तात्काळ वितरकाशी संपर्क साधावा, जेणेकरून अपघात टाळता येईल आणि गॅसचा उपयोग सुरक्षित आणि कार्यक्षमतेने करता येईल.
