महाराष्ट्र सरकारची ‘नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना’ ही शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी महत्त्वाची योजना आहे ही योजना केंद्र सरकारच्या पीएम किसान सन्मान निधी योजनेच्या पुढाकारावर आधारित आहे. यामुळे महाराष्ट्रातील जे शेतकरी पात्र आहेत त्या शेतकऱ्यांसाठी अतिरिक्त वार्षिक ६,००० रुपये आर्थिक मदत दिली जाते, जे पीएम किसान योजनेच्या ६,००० रुपये सोडून आहेत. या प्रकारे, शेतकऱ्यांना एकूण १२,००० रुपये मिळतात. ही मदत तीन हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी २,००० रुपये) त्यांच्या बँक खात्यात जमा होते.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना जे शेतकरी महाराष्ट्रातील रहिवासी आहेत त्या शेतकऱ्यांना केंद्र सरकारच्या पीएम किसान योजनेच्या व्यतिरिक्त ६,००० रुपये वार्षिक आर्थिक सहाय्य प्रदान करते. यामुळे शेतकऱ्यांना एकूण १२,००० रुपये (केंद्र आणि राज्य सरकारकडून मिळून प्रत्येकी ६,००० रुपये) मिळतात. हे रुपये वर्षातून तीन समान हप्त्यांमध्ये, म्हणजेच प्रत्येकी २,००० रुपये चार महिन्यांनी, थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जाते. नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना स्वतंत्रपणे अर्ज करण्याची गरज नाही, कारण पीएम किसान योजनेसाठी पात्र असलेले शेतकरी स्वयंचलितपणे नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचे लाभार्थी ठरतात.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेची प्रभावीपणे अंमलबजावणी व्हावी यासाठी राज्य सरकारने आतापर्यंत अनेक हप्त्यांचे वितरण केले आहे. उदाहरणार्थ, मार्च २०२५ मध्ये सहाव्या हप्त्यासाठी १,६४२ कोटी रुपये मंजूर करण्यात आले होते, तर ऑगस्ट २०२४ मध्ये चौथ्या हप्त्यासाठी १,७२० कोटी रुपये वितरित झाले. अलीकडेच, १,९३२ कोटी रुपये मंजूर होण्याची शक्यता आहे, त्यामुळे सुमारे ९० लाख शेतकऱ्यांना लाभ मिळेल. ही रक्कम शेतकऱ्यांना शेतीसाठी लागणारी साधने, बियाणे आणि इतर संसाधने खरेदी करण्यासाठी मदत करेल. याशिवाय, नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेमुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न स्थिर होण्यास आणि त्यांच्या आर्थिक जोखमी कमी होण्यास मदत होते.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेसंबंधी पात्रता निकष
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- शेतकरी हा महाराष्ट्राचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
- शेतकऱ्याने केंद्र सरकारच्या प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेसाठी नोंदणी केलेली असावी.
- शेतकऱ्याच्या नावावर शेतीयोग्य जमीन असावी.
- शेतकऱ्याकडे चालु बँक खाते असावे, जे आधार कार्डशी जोडलेले असावे.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे बंधनकारक आहे, ज्यामुळे लाभ ज्या शेतकऱ्याला गरज आहे त्या शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचेल याची खात्री केली जाते.नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेतून काही विशिष्ट गटांना वगळण्यात आले आहे.
- संस्थात्मक जमीनधारक.
- १०,००० रुपये किंवा त्याहून अधिक मासिक निवृत्तीवेतन मिळणारे सरकारी कर्मचारी.
- आयकर भरणारे व्यक्ती.
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज प्रक्रिया काय आहे?
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेसाठी स्वतंत्र अर्ज करण्याची आवश्यकता नाही. पीएम किसान योजनेसाठी नोंदणीकृत शेतकरी स्वयंचलितपणे नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचे लाभार्थी ठरतात. तरीसुद्धा, शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे तयार ठेवावीत.
- हमीपत्र
- आधार कार्ड.
- मतदार ओळखपत्र.
- मोबाइल क्रमांक.
- पीएम-किसान नोंदणी क्रमांक.
- शेतीच्या जमिनीशी संबंधित कागदपत्रे (उदा., ७/१२ उतारा).
- बँक खात्याचा तपशील.
शेतकऱ्यांनी आपली माहिती अद्ययावत ठेवावी आणि ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी. यासाठी जवळच्या सामान्य सेवा केंद्र (CSC) किंवा महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्यावी. नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेच्या लाभार्थ्यांची यादी जिल्हा कृषी कार्यालयात उपलब्ध आहे, जिथे शेतकरी आपले नाव तपासू शकतात.
योजनेसंबधी महत्वाच्या तारखा
शेतकऱ्यांनो, राज्याला केंद्राकडून मिळणाऱ्या निधीचे हप्ते टप्प्याटप्प्याने वितरित होत आहेत.
- पहिला हप्ता ऑक्टोबर २०२३ मध्ये थेट पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते वाटप झाला. यात तब्बल १,७२० कोटी रुपये राज्याच्या खात्यात जमा झाले.
- त्यानंतर फेब्रुवारी २०२४ मध्ये दुसरा हप्ता मिळाला, यावेळी १,७९२ कोटी रुपये वितरित करण्यात आले.काही महिन्यांनी, ऑगस्ट २०२४ मध्ये चौथा हप्ता आला.
- पुन्हा एकदा १,७२० कोटी रुपये राज्याच्या विकासासाठी वापरण्यास मिळाले.पुढील वर्षी, मार्च २०२५ मध्ये सहाव्या हप्त्याची घोषणा झाली आणि त्यात १,६४२ कोटी रुपये मंजूर झाले.
- आता सगळ्यांचे लक्ष सातव्या हप्त्याकडे लागले आहे. जवळपास १,९३२ कोटी रुपये मंजूर होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे आणि हा निधी लवकरच राज्यात पोहोचेल अशी अपेक्षा आहे.
या तारखा आणि रकमांमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक नियोजन करण्यास मदत होते. उदाहरणार्थ, ऑक्टोबर २०२४ मध्ये पाचव्या हप्त्यासाठी २,२५४ कोटी रुपये वितरित झाले होते, ज्यामुळे सुमारे ९० लाख शेतकऱ्यांना लाभ मिळाला. नवीन हप्त्याचे वितरण लवकरच होण्याची शक्यता आहे, ज्याची माहिती शेतकऱ्यांना कृषी विभागाच्या संकेतस्थळावर किंवा स्थानिक कार्यालयात मिळू शकते.
योजनेबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास शेतकऱ्यांनी महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळाला नक्की भेट द्यावी. कोणताही प्रश्न किंवा अडचण असल्यास, ०२०-२५५३८७५५ या हेल्पलाइन क्रमांकावर थेट फोन करून माहिती मिळवता येते.
ज्या शेतकऱ्यांना प्रत्यक्ष जाऊन विचारायचं आहे, त्या शेतकऱ्यांनी आपल्या जवळच्या स्थानिक कृषी विभागाच्या कार्यालयात भेट दिली तरी माहिती मिळेल.योजनेत आपलं नाव आहे व का, अर्जाची स्थिती काय आहे हे जाणून घेण्यासाठी सामान्य सेवा केंद्रे (CSC) सुद्धा उपयुक्त ठरतात.
शासनाने नमो शेतकरी महासम्मान निधी योजनेच्या अंमलबजावणीत पारदर्शकता राहावी यासाठी काही नियम काटेकोर केले आहेत. प्रत्येक शेतकऱ्याची ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण असावी आणि बँक खाते आधार क्रमांकाशी जोडलेले असणे बंधनकारक केले आहे. यामुळे निधी थेट लाभार्थ्याच्या खात्यात जमा होतो.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे, जी शेतकऱ्याच्या आर्थिक स्थैर्याला चालना देते. ही योजना शेतकऱ्यांना शेतीसाठी आवश्यक संसाधने उपलब्ध करून शेतकऱ्याचे जीवनमान सुधारण्यास मदत करते. शेतकरी नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आपली पीएम किसान नोंदणी अद्ययावत ठेवावी आणि ई-केवायसी पूर्ण करावी. अधिक माहितीसाठी, शेतकऱ्यांनी महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागाच्या संकेतस्थळाला भेट द्यावी किंवा स्थानिक कृषी कार्यालयात संपर्क साधावा.
